مهمترین معیار ورود مجلات به نمایه ISI

برخی بر این باورند که دست های پشت پرده ISI Thomson  گاه باعث می شود که برخی مجلات که استحقاق پیوستن به ISI را دارند از ورود به آن باز بمانند. عقیده آنان این است که تقابل اقتصادی یا سیاسی اینگونه مجلات با سیاست های کلان ISI، سبب نوعی بی عدالتی شده است. اما واقعیت مطلب چنین نیست. گارفيلد خود می گويد: "چون مساله پوشش، وجه ای عملا اقتصادی دارد، معيار برای آنچه انتخاب می شود، هزينه-کارايی است." بنابراین نوعی شایستگی می بایست در میان مجلات باشد تا عرصه رقابت بین خودشان فراهم شود. هرچه شایستگی یک مجله بیشتر و بهتر باشد، استحقاق آن برای پیوستن به ISI بالاتر است. در این نوشتار برآنیم تا مهمترین عامل ورود مجلات در سیستم ISI نشان دهیم.

ارزیابی مقاله ISI

کميته علمی منتخب مجله، تنوع بين المللی مقاله های چاپ شده درآن، نشر به موقع مجله و جايگاه نشر، از جمله عوامل مورد ارزيابی و رعايت استانداردهای بانک اطلاعاتي ISI است. بنابراین اين گزارش حاوی اطلاعات ارزشمندی پيرامون مجله ها و رتبه بندی آنها می باشد.

نکته:

-        فاکتور تأثير یا Impact Factor، برای اولین بار در سال 1995 و توسط بنيانگذار ISI گارفيلد Garfield  مطرح شد و فورا به شیوه ابلاغیه ای جهت انتخاب بهترين ژورنال ها اعمال گردید. دلیل اینکه از این معیار برای ارزیابی کیفیت مقاله ها و مجلات استفاده می شود این است که نسبت به دیگر معیارها، میزان دقیق تر و کامل تری است. وگرنه این فاکتور ابزار کاملی برای اندازه گيری کيفيت مقاله ها نیست و چون روش بهتری وجود ندارد استفاده می شود.

-        بيش از 7500 مجله معتبر را در حدود 200 حوزه موضوعی از سال 1997 به بعد توسط JCR در بر می گيرد و با استفاده از آن می توان مجله ها را در حوزه های تخصصی، طبقه بندی و شاخص های رتبه بندی آنها را بررسی کرد. JCR در دو نسخه موجود است، نسخه علمی آن در بر گيرنده بيش از 5900 ژورنال علمی و نسخه علوم اجتماعی مشتمل بر 1700 ژورنال است. JCR از طريق Web of knowledge به شرط پرداخت وجه اشتراک قابل بررسی است.

ضريب تاثير (IF) چيست؟

همانگونه که در پست های پیشین آوردیم، ضریب تاثیر عبارت است از میانگین تعداد دفعاتی که مقالات یک مجله طی دو سال گذشته ارجاع یا رفرنس گردیده است. این فاکتور برای مجلات ثبت شده در پایگاه مجلات تامسون رویترز بصورت سالانه محاسبه و در پایان هر سال جهت مجلاتی که در فهرست نویسی ISI نمایه (Index) شده اند اعلام می گردد. این شاخص مهمترین شاخص ارزیابی علمی مجلات می باشد. اين شاخص مهمترين و در عين حال کاربردی ترين شاخص ارزيابی مجله ها از نظر ISI است. اين عامل همه ساله توسط ISI بر مبنای ارجاعات به هر يک از مجله های علمی آن محاسبه می شود و نتيجه در گزارش JCR منتشر می شود. اين ضريب نه برای مقاله يا نويسنده بلکه برای مجله محاسبه می شود. محاسبه بر مبنای يک دوره سه ساله صورت می گيرد.

چگونگی ارزیابی یک مقاله ISI

وقتی مقاله ای را برای نشر در موسسه ISI می نویسیم، مهم است که بدانیم این مقاله چگونه ارزیابی می شود. ارزیابی مقالات، امروزه یکی از دغدغه های مهم جوامع علمی است. از اینرو موسسه ISI برای ارزيابی تحت پوشش فهرست نويسی خود، سه شاخص در نظر گرفته است:

1)      شاخص تأثير گذار یا Impact Factor: مهمترین و کاربردی ترین شاخص در مجله ISI است. اين فاکتور در حقيقت توانايی مجله و هيأت تحريريه آن را در جذب بهترين مقاله ها نشان می دهد.

2)      شاخص آنی (لحظه ای) یا Immediacy Index: مانند Impact Factor محاسبه می گردد با این تفاوت که مربوط به سال جاری می باشد و سال های گذشته در آن تاثیری ندارد. اين شاخص در حقيقت شيب رشد منحنی ارجاعات را بيان می کند.

3)      نیمه عمر ارجاعات (استناد) یا Cited Half Life: این شاخص نمایانگر تعداد سال هایی است که از تاریخ محاسبه IF کنونی باید به عقب بازگردیم تا شاهد نیمی از کل ارجاعات به مجله باشیم. به عبارت ديگر، اين شاخص مدت زمانی که نيمی از کل استنادات به آن مجله صورت پذيرفته باشد را نشان می دهد و در حقيقت سرعت کاهش ميزان ارجاعات به مجله را بيان می کند.

به طور قطع هنگامی که مقاله های يک مجله ارزش خود را برای ارجاعات، زود از دست بدهند (مقاله ها سطحی باشند و خيلی زود بی ارزش شوند)، تنها به مقاله های جديد مجله ارجاع داده می شود. این مسئله سبب کاهش نیمه عمر ارجاعات به مجله می شود. بنابراین هرچه نیمه عمر ارجاعات یک مجله بیشتر باشد نمایانگر ثبات علمی و ارزش بیشتر مجله است. لازم به ذکر است که هيچ يک از اين عوامل به تنهايی مورد بررسی و ارزيابی قرار نمی گيرد، بلکه با بررسی مجموع عوامل، يک امتياز کلی داده خواهد شد.

 در پايان هر سال، مجله های تحت پوشش فهرست نويسی ISI که در فهرست وبگاه علم (Web of Science=WOS)  قرار گرفته اند، ارزيابی می شوند. معيارهای ارزيابی و سنجش همان شاخص های ارزيابی ISI (سه شاخص اشاره شده دربالا) می باشند. نتايج اين ارزيابی نيز درگزارش های ارجاع مجله JCR هر سال جهت اطلاع عموم اعلام می شود. ارزيابی کنندگان ISI در حدود 2000 عنوان جديد را سالانه مورد ارزيابی قرار داده و تنها 10 تا 12 درصد از مجله های علمی ارزيابی شده، انتخاب می شوند. هر مجله علمی قبل از انتخاب شدن و فهرست شدن در ISI يکسری مراحل ارزيابی را پشت سر می گذارند. از جمله مواردی که در ارزيابی مجله مورد توجه قرار دارد اين است که عنوان مقاله ها، چکيده و کلمات کليدی بايد به زبان انگليسی باشد همچنين توصيه می شود که منابع نيز به زبان انگليسی نوشته شوند.

داوری علمی و تخصصی مقاله های چاپ شده در مجله توسط داوران نام آشنای علمی از جمله عمده ترين موارد مورد توجه ارزيابی کنندگان می باشد که گويای اعتبار و غنای علمی مجله است. سه پايگاه WOS ، EST و JCR از معتبرترين پايگاه های علم سنجی هستند که توسط مؤسسه اطلاعات علمی ISI تهيه و روز آمد سازی می شوند.

اگر مطلب برای شما مفید بود، دیدگاه خود را ثبت بفرمایید.

تماس با مشاور پژوهشی ریسرچ ادیتور:  07191009198  - داخلی شماره 3