كنترل كیفیت آماری (SQC) چیست؟

كنترل كیفیت آماری (SQC) شاخه‌ای از كنترل كیفیت است كه شامل جمع‌‌آوری، تحلیل و تفسیر داده‌ها برای استفاده در فعالیت‌های كنترل كیفیت می باشد. كنترل فرآیند آماری (SPC) و نمونه‌گیری برای پذیرش دو بخش اصلی كنترل كیفیت آماری‌اند. از طرفی همه فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده یا سیستماتیك ضروری برای دستیابی به اطمینان كافی درباره برآورده شدن نیازهای كیفی تعریف شده محصول یا خدمت را تضمین كیفیت می‌نامند.

تضمین كیفیت اطمینان دهی نسبت به كیفیتی است كه باید فراهم شود و شامل ارزیابی مداوم دقت سودمندی با توجه به اقدام‌های تصحیح كننده زمانی و باز خورد مناسب در مواقع لزوم است. تفاوتی روشن بین كنترل كیفیت و تضمین كیفیت وجود دارد. كنترل كیفیت شامل فعالیت‌هایی از قبیل تعیین مشخصات، طراحی، تولید یا نصب، بازرسی و بررسی عملكرد است ولی تضمین كیفیت علاوه بر موارد بالا تمامی سیستم كیفیت را نیز در بر می‌گیرد.

كنترل فرآیند آماری Statistical Process Control(SPC)

 اگر قرار باشد یك محصول مشخصات مورد نظر مشتری را دارا باشد آنگاه این محصول باید بوسیله یك فرایند پایدار یا تكرارپذیر تولید گردد. به عبارت دیگرفرآیند تولید باید از تغییرپذیری كمی در حول مقدار هدف یا ابعاد اسمی

 (Nominal Dimensions) مشخصات كیفی محصول یا خدمت برخوردار باشد.

 كنترل فرآیند آماری مجموعه ای قدرتمند و توانا از ابزار حل مشكل است كه در ایجاد ثبات در فرآیند و بهبود كارآیی از طریق كاهش تغییرپذیری مفید واقع می گردد.

 در هر فرآیند مقدار خاصی تغییرپذیری به طور ذاتی وجود دارد. این تغییرپذیری ذاتی در اثر انباشته شدن مجموعه زیادی از انحراقات كوچك و غیرقابل اجتناب به وجود می آید.

 در كنترل كیفیت آماری این تغییرپذیری را معمولا به عنوان یك سیستم پایدار می شناسیم. فرآیندی كه فقط در حضور انحرافات تصادفی عمل كند را فرآیند تحت كنترل آماری نامند.

 منابع ایجاد تغییرپذیری در فرآیند كه شامل انحرافات تصادفی نیست را انحرافات با دلیل(Assignable Causes) نامند. فرآیندی كه در حضور انحرافات با دلیل عمل كند را فرآیند خارج كنترل گویند.

ابزار هفتگانه SPC

1- هیستوگرام

 2- برگه كنترل

 3- نمودار پارتو

 4- نمودار علت ومعلول

 5- نمودار تمركز نقص ها

 6- نمودار پراكندگی

 7- نمودار كنترل

كنترل كردن یك كیفیت به زبان آماری

1- توزیع، طبیعی(نرمال) باشد.

2- مركزیت آن منطبق بر هدف باشد.

3- پراكندگی توزیع كم باشد.

كنترل كیفیت آماری، استفاده از تكنیك‌های آماری در همه مراحل تولید، مونتاژ و خدمات است، تا بدین طریق بتوانیم محصولی با كیفیت و مطابق با مشخصات مطلوب و مورد نظر مصرف‌كنندگان تولید كرده و باعث جلب رضایت مشتری شویم.

 كیفیت چیزی فراتر از مهارت‌ها، ابزار، فرآیند و شرایط تولیدی است. باید توجه داشت اگر در حین تولید به فرآیند تولید توجه نشود و بازرسی بر روی آن اعمال نشود، امكان ایجاد بسیاری از ضایعات و دوباره كاری‌ها را داریم و محصولی خارج از شرایط كنترلی تولید شده و در نهایت باعث نارضایتی مشتری می‌شود.

 رقابت در بازار جهانی امكان انتخاب به مصرف‌كنندگان را می‌دهد و مصرف‌كنندگان نیز بالطبع محصولی را انتخاب می‌كنند كه كیفیت بهتری داشته باشد، شاید فكر كنید كه مقوله كیفیت باعث افزایش هزینه‌ها شده و این طور به نظر برسد كه محصول با كیفیت، مساوی با محصولی است با قیمت تمام شده بالاتر، ولی دراینجا باید به مسأله هزینه‌های ضایعات و دوباره كاری‌ها توجه فرمایید. باید این دیدگاه‌های سنتی را كنار گذاشته و این واقعیت را درك نماییم:

 «بهبود كیفیت می‌تواند با كاهش هزینه‌ها و نه افزایش آن همراه باشد»

با استفاده از فنون آماری می‌توانیم كیفیت فرآورده‌ها را افزایش داده و ضایعات را كم كنیم و این كار باعث كاهش قیمت تمام شده می شود و در نهایت رضایت مشتری را به همراه خواهد داشت و این رضایت به معنای افزایش فروش است.

اگر مطلب برای شما مفید بود ، دیدگاه خود را ثبت بفرمایید.

تماس با مشاور پژوهشی ریسرچ ادیتور:  07191009198  -  داخلی شماره 3