چارچوب نظری پایان نامه و پروپزال

چارچوب نظری به مجموعه ای از گزاره ها می گویند که توانایی تبیین یا طبقه بندی متغیر وابسته یا اصلی تحقیق را دارد. همگرایی این گزاره ها به لحاظ نظری، توسط پژوهشگر ثابت می شود. اینگونه همگرایی ممکن است از یک نظریه خاص یا تلفیقی از نظریات مختلف باشد. استفاده یا عدم استفاده از چارچوب نظری، بستگی به فرمت پروپزال دارد. از اینرو ضرورتی ندارد در پروپزالی که این بخش در آن تعبیه نشده، از چارچوب نظری استفاده کنیم. اما طراحی چارچوب نظری در پایان نامه یا تحقیق، ضروری است. به طور قطع در صورتی که تحقیق یا پایان نامه قصد توصیف دقیق یک موضوع را دارد، استفاده از نظر سنجی ها نمی تواند ما را به مقصود اصلی برساند. لذا راهی جز پذیرش و طراحی چارچوب نظری نداریم. از اینرو بی توجهی به چارچوب نظری در چنین مواقعی، به معنای تکیه بر حدس و گمان احساسی است.

فایده استفاده از چارچوب نظری، خردورزی جمع کثیری از محققان برجسته، درباره یک موضوع است. مثلا فرض کنید شما در حال تحقیقی از مشارکت جوانان در احزاب هستید. رجوع به نظریاتی از قبیل "انواع" و "معیارهای" مشارکت، سبب جمع آوری الگویی مناسب برای توصیف نتایج می شود. اینکه چه سوال یا سوالاتی را مبنای سنجش مشارکت قرار دهید، نیاز به چارچوب نظری دارد. مثلا: "چرا نتایج را به تفکیک جنس ارائه می کنید؟، دلیل سنجش مشارکت بر اساس سن شکرت کنندگان چیست؟ و ..." بنابراین همه این ها نیاز به یک چارچوب نظری دارد که بر اساس خرد جمعی کارشناسان و محققان تهیه شده است.

منفعت استفاده از چارچوب نظری، منحصر به طبقه بندی نتایج نمی شود. تبیین موضوع، یکی دیگر از فواید استفاده از چارچوب نظری است. لذا در شرایطی که محقق قصد پاسخ به سوالات "چرا" را دارد، استفاده از چارچوب نظری بسیار ضروری است. اما سوالی که گاها پیش می آید این است که: " کدام چارچوب نظری برای تحقیق ما مناسب است؟". جهت تبیین چارچوب نظری مناسب، ابتدا می بایست ماساله تحقیق را انتزاع کنید. به عبارت دیگر باید معنای صریح و دقیق ماساله را کشف کنید. مثلا مساله تحقیق تقلب در یک پایان نامه، چیزی جز انحراف و کجروی نیست. لیکن محقق برای تدوین چارچوب نظری مربوط به تقلب باید به نظریات مرتبط با کجروی مراجعه کند. در غیر اینصورت دست یابی به نظریه ای در باره تقلب عملا غیرممکن است. چرا که شان نظریه ایجاب می کند که به موضوعات کلّی بپردازد تا مصادیق معین. اینکه در چارچوب نظری از چه نظریه استفاده می کنید، بستگی به قالب نوشتاری دارد. گاه ممکن است قالب شما یک پایان نامه باشد. لذا استفاده از دو یا سه نظریه برای پایان نامه کفایت می کند. اما در تحقیقات کارفرمایی، سفارش دهنده تحقیق، کاری به تعداد نظریه ها ندارد. زیرا آنچه برای او مهم است، یک پاسخ قانع کننده ای در باره چرایی مساله است. در پایان باید ذکر کنیم، در مواردی که محقق بیش از یک نظریه را تدوین می کند، وجه تمایز یا تشابه نظریه مختلف را می بایست مشخص نماید. لذا وی باید تعیین کند که نظریات مورد استفاده، مکمل یکدیگرند یا رقیب یکدیگر.

اگر مطلب برای شما مفید بود ، دیدگاه خود را ثبت بفرمایید.

تماس با مشاور پژوهشی ریسرچ ادیتور :  07191009198  -  داخلی شماره 3