راهنمای فصل اول پایان نامه (قسمت دوم)

رعایت اصول پایان نامه نویسى:

نگارش پایان نامه داراى اصول مشخصى است . مهمترین آن که معمولاً در پایان نامه ها رعایت مى شود تدوین پایان نامه بر پایه ۵ فصل است که:

- فصل نخست آن غالباً به کلیات تحقیق نظیر بیان مسأله تحقیق، اهداف تحقیق، ضرورت هاى انجام تحقیق و محدوده مکانى و زمانى آن و گاه تعریف مفاهیم و اصطلاحات اشاره مى شود

- و در فصل دوم، پژوهشگر به مبانى و چارچوب نظرى تحقیق که حاصل مطالعات وى در زمینه موضوع مورد مطالعه است، اختصاص دارد. این فصل معمولاً در ابتدا به سوابق مطالعاتى یا پیشینه تحقیق و سپس به مباحث نظرى یا ادبیات تحقیق اشاره دارد. البته در برخى پایان نامه ها به چارچوب نظرى تحقیق (که اشاره به تئورى یا چارچوب فکرى مشخص است که محقق قصد دارد بر پایه آن رویکرد به مطالعه موضوع تحقیق خود بپردازد) اختصاص دارد.

فصل سوم نیز به روش اجراى تحقیق که شامل مواردى چون تعیین جمعیت آمارى، حجم نمونه، روش هاى نمونه گیرى و روش تحقیق است، اختصاص دارد.

- در فصل چهارم، محقق به تجزیه و تحلیل داده ها و آزمون فرضیه ها پرداخته

- و در فصل پنجم به بیان یافته ها و نتیجه گیرى تحقیق توجه خواهد داشت. متأسفانه در بسیارى موارد یا جاى فصول عوض شده یا اجزاى هر فصل با تقدم و تأخر بدون استدلال منطقى کنار هم قرار مى گیرند.

متن اصلى این بخش از پایان نامه،‌اصل و اساس آن مى باشد. در واقع این بخش است که به دانش‏پژوهان کمک اصلى مطالعاتى را مى نماید. بنابراین مطالب آن باید به صورت واضح،‌منظم و قابل فهم ارائه گردد. بایستى سعى گردد تنها قسمت هایى که مستقیماً با موضوع موردبحث مربوط است آورده شوند. مابقى مطالب به صورت پیوست اضافه گردد. براى مثال اگر آشنایى با بعضى قضایا براى درک مطلب لازم است، ولى اثبات آنها منظور اصلى گزارش نیست به صورت پیوست اضافه شود. برنامه کامپیوترى، طرز استفاده و نمودار آن، نیز در پیوست آورده شود. مگر در مواردى که صورت پروژه عمدتاً‌ در ارتباط با یک برنامه کامپیوترى تعریف شده باشد. بطور کلى اهمیت پایان نامه صرفا به نوآورى نگارنده بستگى دارد.لذا از مطالب تکرارى ،کلاسیک و متعلق به دیگران فقط بصورت اختصار کمک گرفته شود.

متن اصلى پایان نامه به طور منطقى به پنج فصل حداکثر 200صفحه A4 تقسیم مى شود، فصل بندى پایان نامه بنا به نظر دانشجو و تایید استاد راهنما انجام می‏شود.

هر فصل می‏تواند به چند بخش تقسیم شود. مطالب هر فصل را مى توان با بیان آن قسمت از تحقیق که فصل بدان اختصاص یافته است ، توضیح مطلب و روش هایى که در رابطه با این قسمت مورداستفاده قرار گرفته است و بر شمردن نکاتى که باید کشف و دانسته شود، آغاز نمود. در فصل سوم به طور کامل به محتویات هر یک از فصول پایان نامه خواهیم پرداخت. - بحث، نتیجه گیرى، پیشنهادات: نتیجه گیرى با توجه به مطالب عنوان شده به ویژه در مقدمه به نگارش درآید.مقایسه نتیجه هاى بدست آمده با هدفهاى از قبل تعیین شده در مقدمه ،دستیابى هاى نوین در این فصل ذکر شده و مورد تجزیه و تحلیل قرار می‏گیرند.

تدوین پروپوزال:

پروپوزال یا طرح تحقیق، ابتدایى ترین و در عین حال اساسى ترین عنصر تدوینپایان نامه است. هر چند در برخى از دانشگاه ها به پروپوزال توجه زیادى نمى شود. در حالى که مى توان آن را اساسى ترین و مهم ترین کار تحقیق دانست زیرا یک پروپوزال در واقع نقشه و راهنماى انجام تحقیق است همان گونه که براى ساختن یک بنا یا ساختمان لازم است که ابتدا نقشه آن طراحى و ترسیم گردد. شاید نخستین کاستى و ضعف در تدوین پروپوزال هاى دانشگاهى ناهمگن بودن و نامتجانس بودن و در برخى موارد کهنه بودن تیپ آن است. در واقع نمى توان در دانشگاه ها و حتى دانشکده ها و گاه گروه هاى آموزشى یک تیپ نسبتاً یکسان و همگن را از پروپوزال ها داشت. این ادعا زمانى قوت مى گیرد که هر گروه تخصصى خود نیز اقدام به تهیه و تدوین تیپ نسبتاً متمایزى از پروپوزال کند و بخواهد تدوین آن را براى دانشجو اجبارى سازد.

در واقع پروپوزال ها به علت ناهمگون و نامتجانس بودن ساختار آن غالباً دانشجویان را دچار نوعى سردرگمى مى سازند و امکان درک یکسان و نهادینه ساختن آن را در ذهن دانشجو فراهم نمى سازند. شاید مهمترین علت این امر ناشى از آن باشد که استادان دانشگاه نسبت به تیپ و نوع پروپوزال که در دانشکده محل تحصیل خود با آن خو گرفته اند تعصب داشته و سعى مى کنند همان را به دانشجو القا نمایند و این امر موجب مى شودکه دانشجویان نتوانند تیپ نسبتاً یکسان و متحدالشکل از پایان نامه ها داشته باشند.

به نظر مى رسد مهمترین عناصرتشکیل دهنده یک پروپوزال:

بیان مسأله تحقیق، اهداف، ضرورت ها، پیش فرض ها،جمعیت آمارى، حجم نمونه و روش هاى نمونه گیرى، روش تحقیق، ابزار جمع آورىداده ها و فنون تجزیه و تحلیل داده ها باشد.

مقدمه:

شامل: بیان واضع و کامل مسئله مورد بررسی یا هدف مطالعه – بیان دلایل اهمیت موضوع و ارزشیابی آن- بیان مختصر تاریخچه کارها و تحقیقات قبلی انجام شده روی موضوع و وضعیت فعلی آن - معرفی و مرور اجزاء و بخشهای پایان نامه

بیان مسأله:

در این قسمت موضوع مورد مطالعه را همراه با اطلاعات زمینه‌ای مستدل تعریف نموده، دلایل انتخاب موضوع و فواید ناشی از اجرای تحقیق و کاربرد آن را به روشنی توضیح دهید.

در این قسمت موضوع مورد مطالعه را همراه با اطلاعات زمینه‌ای مستدل تعریف نموده، دلایل انتخاب موضوع و فواید ناشی از اجرای تحقیق و کاربرد آن را به روشنی توضیح دهید.

دراین قسمت شما با نحوه بیان و یا توین مسئله تحقیق آشنا می شوید.وظیفه محقق در این قسمت ارائه مطالبی است تا بدان وسیله گروه آموزشی ویا پژوهشی تصمیم گیرنده جهت پذیرش موضوع تحقیق را متقاعد سازد که موضوع انتخاب شده از اهمیت و کفایت لازم برای انجام تحقیق برخورداراست.

برای بیان مساله تحقیق باید به نکات زیر توجه نمود و سعی کرد تا به شیوه ای مناسب موارد زیر در متن آورده شود:

اطلاعات زمینه ای در مورد موضوع مورد مطالعه

توصیف دقیق مسأله

نحوه بروز یا وقوع

وسعت و شدت مساله و عوارض ناشی از آن در جامعه

عوامل دخیل در بروز مسأله

نحوه برخورد فعلی با مساله

آنچه درمورد راه حل مساله می اندیشید

فواید پژوهش و نتایجی که از حل مشکل انتظار می رود

بدنبال پیدا کردن مساله و تدوین پرسش تحقیق لازم است تا به شکلی جزیی تر در مورد مساله وخصوصیات آن و مشکلات ناشی از وجود آن در جامعه اظهار نظر کرد. این بیانات باید براساس دانستنی های موجود در منابع علمی نسبت به مساله شکل داده شود.هرچه استناد ها به منابع در این قسمت بیشتر صورت پذیرد ، پذیرش سهل تر برای تحقیق را نزد تصمیم گیرندگان به دنبال خواهد داشت.

توصیه می شود تا قبل از نوشتن این قسمت ، اقدام به تجزیه و تحلیۀ مساله کرد. با این کار نسبت به متغیرهای تاثیر گذار بر آن به خوبی آشنا شده و از آنها به هنگام نوشتن می توان استفاده نمود. برای این کار می توان یکی از روش های موجود را بکاربست. متداولترین روش ها برای تجزیه و تحلیل مساله عبارتند از:

شبکه علیت مثال نمودار استخوان ماهی

نمودارشش کلمه ای که؟ ، کی؟ ، کجا؟ ، چگونه؟ ،چی؟ ، چرا؟

اگر مطلب برای شما مفید بود ، دیدگاه خود را ثبت بفرمایید.

تماس با مشاور پژوهشی ریسرچ ادیتور:  07191009198  - داخلی شماره 3